Σελίδες

Boat shoe ή deck shoe ή ιστιοπλοϊκό παπούτσι πως να φορεθεί....

Είναι το παπούτσι της ελληνικής άνοιξης και του διεθνούς καλοκαιριού (στην Ελλάδα, το αφήνουμε για τις πιο δροσερές Havaianas) και έχει ηλικία 80 ετών. Η συναρπαστική του συνεισφορά στο ανδρικό στυλ κρύβει ουκ ολίγα tips για όποιον θέλει να το φορά σωστά εν έτει 2012.
Το όνομά του (boat shoe ή deck shoe ή ιστιοπλοϊκό παπούτσι είναι οι τρεις όροι με τους οποίους ευδοκιμεί στην Ελλάδα) υποδηλώνει ότι για κάτι καλοκαιρινό. Ένα παπούτσι που έχει φτιαχτεί για να φοριέται στο κατάστρωμα ενός ιστιοπλοϊκού ή ενός yacht, λογικά βγαίνει από την παπουτσοθήκη όταν αρχίζουν οι βόλτες στην θάλασσα και συνήθως αυτό δεν συμβαίνει πριν τον Ιούνιο.
Αλλά... Κατ' αρχάς έχουμε κρίση. Από τις γερές. Για ποια yachts και για ποια ιστιοπλοϊκά μιλάμε; Φέτος θα μείνουν στα πάρκινγκ σκαφών, φορτωμένα πάνω στις σιδεριές να κάνουν παρέα το ένα στο άλλο, χωρίς το ενοχλητικό αλάτι να τους ξύνει τα πλευρά. Κατά δεύτερον, τι σημασία έχει για ποιον λόγο σχεδιάστηκε ένα παπούτσι; Από την στιγμή που η μόδα το έκανε κτήμα της και το καθιέρωσε ως ένα από τα βασικά αξεσουάρ του ανδρικού στυλ, η δουλειά του είναι πια άλλη από αυτήν που λέει το όνομά του.
Τρίτο και τελευταίο και σημαντικότερο απ' όλα: Εδώ είναι Ελλάδα. Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές το θερμόμετρο δείχνει 23 βαθμούς. Σε μια βδομάδα θα έχουμε πάει στους 26, πριν τελειώσει ο Μάης θα έχει έλθει ο πρώτος μίνι καύσωνας; Για ποια άνοιξη μιλάμε; Το boat shoe είναι καλοκαιρινό παπούτσι –σύμφωνοι- αλλά για το καλοκαίρι αυτών που έχουν γράψει τους κανόνες της μόδας, των Άγγλων και των Νεοϋορκέζων. Για εμάς εδώ είναι εαρινό. Είναι ένα από τα βασικότερα αξεσουάρ της άνοιξης, βασικά, και το καλοκαίρι σε πολλές περιπτώσεις δεν αντέχεται –κι ας έχεις να πας βόλτα με το σκάφος. Το σανδάλι και η flip-flop σαγιονάρα το αντικαθιστούν επάξια, όταν φοριούνται σωστά.
Η ιστορία ενός καταστρώματοςΗ ιστορία του boat shoe ξεκινάει κάπου στις αρχές της δεκαετίας του '30 και πιο πολύ έχει να κάνει με τα υλικά που χρησιμοποιούσαν στα καταστρώματα παρά με τη μόδα. Ο Πωλ Σπέρι, κάποτε εργαζόμενος στην Abercrombie & Fitch είχε αγοράσει μια μικρή, μεταχειρισμένη σκούνα και με του που την καλλώπισε λίγο, άνοιξε πανιά και βγήκε στο πέλαγος. Με το που βράχηκε το κατάστρωμα, έγινε τόσο γλιστερό όσο μια λίμνη όταν παγώνει. Τα αθλητικά παπούτσια που φορούσε  εξασφάλισαν στο (εσπευσμένο) ταξίδι της επιστροφής τον χαρακτήρα του "εφιάλτη". Όταν γύρισε πίσω στο λιμάνι, πέρασε μια στρώση σμυριδόπετρα το κατάστρωμα. Και ξαναβγήκε στο πέλαγος. Δεν γλιστρούσε πια, αλλά η επιφάνειά του είχε γίνει σαν γυαλόχαρτο. Μπορούσε να έρχεται σε επαφή μαζί της μόνο με τα sneakers του. Αν την ακουμπούσε με οποιοδήποτε άλλο σημείο του σώματός του, ανταμειβόταν αμέσως με ένα τσουχτερό γδάρσιμο.
Οι ναυτικοί φορούσαν συνήθως εσπαντρίγιες. Το σκοινί στην σόλα τους εξασφάλιζε μεν ότι δεν θα γλιστρούσαν όταν το κατάστρωμα βρεχόταν, αλλά... τις έκανε αρκετά γλιστερές όταν το κατάστρωμα ήταν στεγνό. Και το στυλ τους δεν τού ταίριαζε. Ήταν πολύ πιο αθλητικός τύπος. Άρχισε λοιπόν να πειραματίζεται με τα sneakers του. Δοκίμασε όλων των ειδών τις σόλες που υπήρχαν εκείνα τα χρόνια, αλλά τίποτε δεν έκανε την διαφορά που ήθελε. Μια μέρα παρατήρησε ότι ο σκύλος του, ένα κόκερ σπάνιελ, που το φώναζε "Πρίγκηπα" δεν γλιστρούσε ποτέ στο βρεγμένο κατάστρωμα. Παρατήρησε τις πατούσες του. Είχαν μικρές ραβδώσεις προς διάφορες διευθύνσεις. Σχεδίασε ένα πιο γεωμετρικό, αλλά παρόμοιο herringbone σχήμα (ψαροκόκκαλο που λέμε στην Ελλάδα) και το "πάτησε" σε μια καουτσουκένια σόλα. Πούλησε την πατέντα του στην Converse και το 1935 γεννήθηκε το boat shoe (ή τουλάχιστον η σόλα του).
Όλα είναι θέμα μάρκετινγκΤο επόμενο βήμα του Σπέρι ήταν να πείσει τον κόσμο ότι τα δικά του παπούτσια ήταν τα καλύτερα γι' αυτήν την δουλειά. Έγραψε 100 επιστολές στο χέρι και τις έστειλε σε κάθε ένα από τα μέλη ενός από τα πιο περίβλεπτα gentlemen's clubs της Αμερικής, το Cruising Club of America. Όταν ο κύριος Βάντερμπιλτ (της γνωστής οικογενείας) ζήτησε μπόλικα ζευγάρια για όλο το πλήρωμα του yacht του, οι πρώτες γραμμές της ιστορίας του υποδήματος είχαν γραφτεί. 
Αλλά ο Σπέρι δεν σταμάτησε εκεί. Ήξερε ότι δεν θα έκανε τεράστιο εμπορικό σουξέ μόνο με τους πλούσιους ιδιοκτήτες σκαφών. Έπρεπε να βρει τρόπο να απευθυνθεί και στον λαό. Δύο χρόνια πριν οι ΗΠΑ μπουν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1939, κατάφερε να πείσει το Πολεμικό Ναυτικό να υπογράψει μαζί του συμβόλαιο για την κατασκευή των παπουτσιών των ναυτών. Η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ σήμανε ότι πλέον το boat shoe θα περνούσε από τα πόδια δεκάδων χιλιάδων νέων. Κι ότι, όταν πια ο πόλεμος θα τελείωνε, θα φοριόταν παντού -όχι μόνο στην θάλασσα. 
Η "πινελιά" στο σωστό preppy look
Βεβαίως, το να το πάρεις από τα πόδια των Βάντερμπιλντ και των φίλων τους και να το φορέσεις σε κάθε νεαρό που ήθελε ένα ανθεκτικό, multitasking παπούτσι, σήμανε ότι τού αφαιρείς την λέξη "αποκλειστικότητα" και άρα δυσκολεύεις την μόδα να το αποθεώσει. (Συν του ότι ο Σπέρι δημιούργησε τότε το μεγαλύτερο ερώτημα όλων: το boat shoe τελικά φοριέται με κάλτσα ή όχι;)
Χρειάστηκε να περάσουν 35 χρόνια, να αντικατασταθεί σιγά σιγά από άλλα, πιο φτηνά πατούμενα, στην συνείδηση του λαού ως το heavy duty υπόδημα, για να καταδεχτεί η μόδα να τού δώσει το status που έχει σήμερα. Ήταν το περίφημο βιβλίο The Official Preppy Handbook του 1980, που έγραψε η Lisa Birnbach, που παρέδιδε στο boat shoe τον θρόνο του υποδήματος του σωστού WASP (White AngloSaxon Protestant), του αποφοίτου Πανεπιστήμιου της Ivy League που σέβεται τον εαυτό του και ντύνεται άψογα ακόμη κι όταν δεν φοράει κοστούμι: Ένα ζευγάρι boat shoes φιγούραρε στο εξώφυλλο παρέα με ρακέτες του τένις! Το που επέλεγε η συγγραφές ήταν το πιο "ευγενές" top-siders, αλλά μικρή διαφορά έκανε αυτό. Πιο σημαντικό ήταν το χρώμα του παπουτσιού. Δεν ήταν το τυπικό καφέ που έφεραν συνήθως τα δέρματα πάνω από την καουτσουκένια σόλα, αλλά το βαθύ, ναυτικό μπλε. Σήμερα, 32 χρόνια από την "αποκατάστασή" του (και αφού για ένα διάστημα περίπου μίας δεκαετίας είχε ξαναβγεί εκτός μόδας), το boat shoe είναι πιο τολμηρό, παιχνιδιάρικο και στυλάτο από ποτέ.